Τζατζίκι: Ποια είναι η ιστορία της πιο ακαταμάχητης σάλτσας της ελληνικής κουζίνας;


Το δροσιστικό πιάτο γιαουρτιού που έχει στιγματίσει τα καλοκαίρια μας, το γνωστό σε όλους από την παιδική μας κιόλας ηλικία τζατζίκι, έχει συνοδεύσει όλα τα οικογενειακά τραπέζια και αλλά και τα βραδινά σουβλάκια με τους φίλους!


Τι είναι το τζατζίκι;


Το τζατζίκι είναι γιαούρτι αναμεμειγμένο με αγγούρι, ελαιόλαδο, σκόρδο, καρυκεύματα και μυρωδικά όπως αλάτι, πιπέρι, δυόσμο και άνηθο. Η συνταγή απαιτεί το αγγούρι να είναι καλά τριμμένο στον τρίφτη, ενώ αν το αφήσουμε μία ώρα να βγάλει τα νερά του, θα αποφύγουμε το να αποκτήσει το τζατζίκι μας νερουλή υφή!


Από πού προέρχεται το τζατζίκι;


Η ιστορία της αγαπημένης μας ‘‘αλοιφής’’, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του γιαουρτιού. Λόγω έλλειψης ψυγείων στο μακρινό παρελθόν, οι άνθρωποι έπρεπε να εφεύρουν τρόπους να συντηρήσουν το γάλα, αν δεν καταναλωνόταν επιτόπου, αλλιώς θα ξίνιζε. 


Το 5000 πΧ οι κτηνοτρόφοι στην όχι τόσο μακρινή μας Μεσοποταμία, μετέφεραν το γάλα σε σακούλες φτιαγμένες από στομάχια ζώων. Το γάλα, αφού έρθει σε επαφή με τα πεπτικά υγρά που εκλύονται από τα στομάχια πήζει, γεγονός όμως που συμβάλλει στη διατήρησή του. 


Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που κατέγραψαν περίπου γύρω στο 100 πΧ τη διαδικασία αυτή, αναφέροντας παράλληλα ότι και τα “βάρβαρα έθνη” έφτιαχναν γιαούρτι εκτός από τους ίδιους. 


Η πρώτη επίσημη αναφορά στο τζατζίκι έγινε τον 17ο αιώνα από τον Evliya Çelebi στο “Seyahatnâme”, ένα ταξιδιωτικό ημερολόγιο, μέσα στο οποίο περιγράφει το “cacik” ως ένα είδος βοτάνου που συνοδεύει τα τρόφιμα. 


Ο ίδιος, ως βοσκός είχε συχνά στην κατοχή του γιαούρτι το οποίο φρόντιζε να καρυκεύει με βότανα δημιουργώντας έτσι τον πρόγονο της Τουρκικής εκδοχής που γνωρίζουμε ακόμα και σήμερα. 



Άλλη εκδοχή, αλλά πολύ παρόμοια υποστηρίζει ότι το γιαούρτι αποτελούσε ανέκαθεν βασική τροφή για τους νομάδες της Κεντρικής Ασίας, ενώ το χρησιμοποιούσαν ευρέως σαν βάση την οποία εμπλούτιζαν με αγγούρι και την απολάμβαναν σαν κρύα πηχτή σούπα, που δρόσιζε και χόρταινε ταυτόχρονα. 


Μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή αυτής της συνταγής είναι η ραΐτα με γιαούρτι, που εμπεριείχε δυόσμο, κύμινο και κόλιανδρο και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στις περιοχές της σημερινής Ινδίας και του Ιράν.



Στην Ελλάδα, το τζατζίκι έγινε γνωστό από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, με τα βασικά υλικά να είναι κυρίως 4: γιαούρτι, αγγούρι, σκόρδο και ελαιόλαδο. 



Από που προέρχεται η ετυμολογία της λέξης τζατζίκι;


Είναι προφανές ότι η λέξη τζατζίκι που χρησιμοποιούμε σήμερα ευρέως στην ελληνική, έχει τούρκικη καταγωγή, με την λέξη cacık να κερδίζει τα εύσημα. Η πρώτη αναφορά του cacık σαν μείγμα με γιαούρτι και βότανα είναι από το λεξικό “Lügat-ı Çağatayî ve Türk-i Osmanî” του Αχμέτ Βέφικ Πασά το 1876.


Στο Mountain Taste, θα βρείτε έτοιμο, ολόφρεσκο και δροσιστικό τζατζίκι ΒΙΟΣΑΛ, για να συνοδεύσετε όλα τα γεύματα του καλοκαιριού!